Vergi mükellefi olmayanlardan satın alınan ürün ve hizmetlerin belgelendirilmesi ve muhasebe sistemine kaydedilmesi için düzenlenen evraktır. Aynı zamanda tüketicilere satılan ürünlerin iade alınması durumunda da gider pusulası düzenlenir. Gider pusulası, fatura hükmündedir.
Gider pusulası, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 234. maddesinde şu şekilde açıklanmıştır:
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, geliri basit usulde belirlenenler, defter tutmak zorunda olan çiftçilerin ve serbest meslek erbabının: Vergiden muaf esnafa, yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları mallar içinde düzenleyip işi yapana veya malı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir. Bu belge birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satan kimselerden satın aldıkları altın, mücevher gibi kıymetli eşya için de düzenlenir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, yayımladığı tebliğlerle gider pusulası kullanım alanının kapsamını genişletmiştir. Bu doğrultuda, vergiden muaf esnafla yapılan ticari işlemlerle birlikte son tüketicilerden alınan ürün ve hizmetler, iadeler, telif ödemeleri vs. gibi çok sayıda işlem için de gider pusulası kullanılmaktadır.
(*) Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde, "Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat Gelir Vergisinden müstesnadır.
Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir.
Yukarıda yazılı kazançların arızi olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmez.
Vergiden muaf esnaftan ürün ve hizmet satın alındığı zaman yapılan ödemelerden stopaj kesilir. (Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. madde)
Stopaj, kaynakta kesilen vergidir. Adına stopaj yapılan kişi daha sonra beyanname verirse, yapılan stopajı beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup edebilir. Stopaj oranı ise farklılıklar gösterir.
(Hazine ve Maliye Bakanlığı, gider pusulasının şekil ve usulüne ilişkin düzenlemeleri 225 Sıra No'lu VUK Genel Tebliği ile açıklamıştır.)